Wat voorafging

Een historische foto. Drs. Bruno Bauwens samen met Ray Solomonov: maching young and older intellect at the conference on "algorithmic randomness and related topics in logic, computability and complexity", Buenos Aires, january 2007. Ray Solomonoff (July 25, 1926 – December 7, 2009) was the founder of Algorithmic Information Theory, and the branch of artificial intelligence based on machine learning, prediction and probability. He was the inventor of algorithmic probability, publishing in 1956 the crucial theorem that launched Kolmogorov complexity and Algorithmic Information Theory. Voor de figuur van Ray Solomonov, zie b.v. Wikipedia. Klik daarvoor hier.

Aan deze publieke verdediging is heel wat academisch werk voorafgegaan. In regel moesten contacten gelegd en inspiratie gevonden worden in het buitenland, o.m. in 2007 op conferenties in Buenos Aires (Argentinië) en San Diego en Las Vegas (USA) waarover wij in dit web rapporteerden (klik de links; zie ook de insert hiernaast).

Vanaf midden 2008 heeft de doctorandus zich als onderzoeker toegespitst op theoretische problemen die het gevolg waren van zijn onderzoek en heeft hij gewerkt aan het beantwoorden van berekenbaarheidsproblemen binnen de informatietheorie en de statistiek. Tevens was hij betrokken bij verschillende andere kleinere theoretische en praktische projecten. Bezoeken ook aan de Technische Universität Wien (Oostenrijk) en recent nog aan de Moscow State University (Rusland) leidden verder tot substantiële bijdragen tot zijn proefschrift.

Bruno Bauwens is auteur van talrijke wetenschappelijke bijdragen verschenen in gerecenseerde tijdschriften met internationale verspreiding. Ook was hij spreker op verscheidene conferenties in binnen- en buitenland.

De 'voorverdediging' (wiskundig-technisch ten gronde) vond plaats op dinsdag 6 april 2010 en leidde tot de beslissing om de doctorandus toe te laten tot de publieke verdediging van zijn werkstuk.

Maandag 31 mei 2010

18.00 uur. De historische, maar uiteraard aan de tijd aangepaste Jozef Plateauzaal van "den Plateau" is zowat volgelopen met best wel 70 personen van divers pluimage: familie met vrienden en sympatisanten, en uiteraard ook vrienden en sympatisanten, collega's wetenschappers van de doctorandus.

18.10 uur. De jury betreedt het auditorium. De commissievoorzitter verwelkomt het publiek, stelt de jury voor, geeft enige tekst en uitleg bij het verloop van de publieke verdediging, allemaal heel gemoedelijk -wij hebben het al stroever meegemaakt- en geeft het woord aan de doctorandus.

18.15 uur. Deze heeft zich voorgenomen op drie kwartier een voor de geïnteresseerde leek een ± verstaanbare samenvatting (;-)) te geven van wat er, in de wisselwerking van ruim 4 jaar inspiratie, maar vooral noeste transpiratie tot stand is gekomen. Voor een (nóg kortere) samenvatting/synthese hiervan, zie de insert hieronder, opgevist uit de formele uitnodiging.

 

Samenvatting van het proefschrift Vragen uit de statistiek worden bestudeerd vanuit het standpunt van berekenbaarheidstheorie. - Hoe kunnen probabiliteiten gedefinieerd worden aan de hand van geobserveerde data ? - Hoe kunnen optimale statistische testen voor samengestelde hypothesen in een berekenbaarheidsklasse beschreven worden ? - Hoe kunnen causale verbanden tussen observabelen gedefiniëerd worden ? Deze vragen worden beantwoord in het ideale geval waarbij men over een computer met oneindige veel rekentijd beschikt. Het definiëren van probabiliteiten, gebruikmakend van het principe van Occam's razor, leidt tot twee verschillende optimalisatie problemen. We beschrijven de equivalenties en verschillen van de corresponderende oplossingen met het Halting probleem voor korte programma's. We tonen aan dat monotoon benaderbare onafhankelijkheidstesten steeds kunnen verbeterd worden, en dat deze reeks van verbeterde tests streeft naar mutuele informatie. We bestuderen veralgemeningen naar een grote groep van samengestelde hypothesen. We beschrijven hoe berekenbaarheidstheorie aanleiding geeft tot het bepalen van causale verbanden tussen observabelen, en leggen verbanden met praktische algoritmen. We tonen aan dat als gevolg van Halting probleem, er theoretische tijdsreeksen met plausibele gerichte beïnvloedingen bestaan, waar dit in huidige theorieën niet mogelijk is. We concluderen dat vragen uit de statistiek, geformuleerd vanuit berekenbaarheidstheorie, aanleiding geven tot een rijke wiskundige theorie die verder inzicht geeft in praktische algoritmen.

Het betoog wordt in het Nederlands gebracht. De dissertatie daarentegen is wel degelijk in het Engels geschreven. Dit laat toe dat die dan toch door enkele buitenlandse wetenschappers zal gelezen worden en er tenslotte een (internationale) jury voor de verdediging kon worden samengesteld: de 'wereld' van deskundigen op het vlak van Kolmogorov-complexiteit is heus niet zó groot ...!

Het mag gezegd: het discours wordt ronduit 'schitterend' gebracht!
Het tossen met het duiveltje met een al of niet vervalst muntstuk aan het begin zal ons nog wel even bijblijven.
4½ jaar intellectuele arbeid vat je evenwel niet zomaar eventjes samen in 45 minuten, en alras moet het overgrote deel van het gehoor afhaken. Maar op de één of de andere manier blijft het boeiend: wel meer kan je een speld horen vallen in het auditorium, en dat is heus niet omdat iedereen in slaap ligt... Naar zeggen bleef de spreker geheel zichzelf en wist op een ontspannen, maar professionele manier een uiterst ingewikkelde materie "als vanzelfssprekend" uitgelegd te krijgen. Ook wel met enige humor. B.v. naar het einde toe: "Troost u, de conclusies zijn samengevat in slechts één dia!".

19.00 uur. De publieke voorstelling is gebeurd. Volgt de vraagstelling door de jury en het publiek. Deze gebeurt (ook al omwille van de internationale samenstelling ervan) in het Engels.
Andermaal schuwen de juryleden de vraagstelling niet. Vooral Prof. Vereshchagin (Moskow State University) laat zich kennen (was om familiale redenen niet aanwezig op 'de voorverdediging').
De Drs. pareert en beide partijen blijken elkaar te vinden, al wordt in de discussie wel eens een opmerking tot een "interesting question/suggestion" gepromoveerd, ... die de moeite waard is om nader te onderzoeken "if I find any time for it": een eerlijk en ontwapenend wederwoord. Ook enige reflexie rond realistische versus pragmatische wetenschapsfilosofie hoort tot de discussie.
Blijkbaar vinden de jury en de doctorandus elkaar. MOOI!

En de jury trekt zich terug voor beraadslaging. Ook het publiek herademt.

Foto links: vooraan ir. Marc De Pauw (studiegenoot van de papa) en echtgenote. Daarachter enkele collega's van de mama: Ginette, Kathy, Carolien en Marleen. Foto rechts: enkele eminences grises uit het Sint-Lievenscollege, Gent (v.l.n.r.): Ronny Vereecke (leraar wiskunde Jeroen (2000-01, 2001-02, 2002-03), J-Paul Maes (leraar wiskunde van de papa (1971-72) én van Bruno (1999-2000), het schooljaar van beider zwanenzang in het ASO) en Willy De Smidt, surveillant, brancardier, eerste ICT-man van de school, organizator van de fietstochten voor de vierdes in Luxemburg (meer dan 100!) en architect en aannemer van de bouwkampen in Tunezië.

Leden van de examencommissie: (v.r.n.l.) Prof. Dr. R. Van de Walle, academisch secretaris, voorzitter van de examencommissie, Universiteit Gent, Prof. Dr. G. De Cooman, Universiteit Gent, Prof. Dr. N. Vereshchagin, Moscow State University, Dr. Jan-Christoph Schlage-Puchta, Universiteit Gent, Prof. Dr. P. Santens, copromotor, Universiteit Gent. Niet op de foto: Prof. Dr. L. Boullart, promotor, Universiteit Gent (+18 april 2010), Prof. Dr. A. Shen, Laboratoire d'Informatique Fondamentale, Marseille (vertoefde op dat moment in Moscow State University). De kersverse 'Dr. ir.' bedankt het IWT -de instantie die dit doctoraat heeft mogelijk gemaakt-, zijn promotoren en de leden van de examencommissie, EESA en de collega's voor de ondersteuning en zijn ouders voor de niet-aflatende opvoeding (!;-),

... waarna copromotor Prof. Santens nog een leuk slotwoordje weet te placeren. Hij verhaalt dat hij Bruno "soms wel eens kwijt was", maar dan toch teruggevonden heeft. Hij wenst hem een schitterende toekomst toe en, dat hij vooral blijft wie hij is, dat hij zijn persoonlijkheid behoudt, genietelijk als altijd en met een aanstekelijk optimisme, met -tenslotte- een kleine heel persoonlijke wens: dat hij hem "graag nog eens accordeon zou horen spelen"... Dát kan geregeld worden.

 

Volgt een uitgebreide receptie, al even genietbaar, niet in het minst o.w.v. het groot aantal bekenden. Bekenden: - uit de familiale sfeer (directe en 'aangelande' familie, nonkels en tantes, neven en nichten, etc.), - de B20 (studiegenoten van de papa en hun wederhelften), - een stukje van de bezetting van 6IB van de K12, de neurochirurgie van UZ Gent waar de mama de dienst uitmaakt, - enkele oud-medewerkers van het Sint-Lievenscollege (waar zowel de zoon als zijn vader (in illo tempore) nog kennis heeft mee gemaakt -met plezier overigens!), - van de nieuwe doctor zelf tenslotte: jeugdvrienden en -vriendinnen, studiegenoten, collega's van Regeltechniek, ... - last but not least, de professoren en de doctor van de jury. Het moeten er in totaal zo'n 100-tal zijn geweest.

  
De oma-meter (foto links) en nonkel Freddy, de peter van de kersverse doctor (midden foto rechts).

  
Op de foto links: Dr. ir. Ann Ghysels (UGent, 2009) met de broertjes Bauwens. Op de foto rechts: Bram Van Nieuwenhuyse (doctor in de geschiedenis, UGent)
en Elisabet Vercammen (doctor in de biotechnologie, UGent, 2007), ook al met de broertjes Bauwens. Heel rechts op de foto: jeugdvriend arch. Herwig Beyaert.

De foto hiernaast  is genomen ná de receptie in één van de gangen van "den Plateau". Hierop is Bruno te zien vóór de foto van de Duitse wiskundige David Hilbert (°Koningsbergen (Oost-Pruisen, nu Kaliningrad, Rusland), 23 januari 1862, +Göttingen, 14 februari 1943). Naar hem is de reële of complexe, eindig- of oneindigdimensionale 'Hilbertruimte' genoemd. Op zich heeft zijn wiskunde geen uitstaans met het onderzoek waaraan Bruno zich gewijd heeft. Maar lees eens de tekst op het T-shirt, ter plaatse overhandigd door een leuke collega van Technologiepark 913 in Zwijnaarde: "I live in my own little world, but it's OK ... they know me here". Filosofie is nooit ver weg, et les extrèmes se touchent toujours!

Aldus ... Drie jaar na Caroline Lebon (Dr. in de Rechten, KULeuven 2007), is er een tweede 'doctoor' in de Bunderzaal. Dr. ir. is voortaan de titel, Bruno Bauwens is zijn naam! L.B.